"Эрэлхэг цэрэг Швейк"-ээс ...

Саяхан аавд "Дэлхийн сонгодог утга зохиолын чуулган-50 боть" ном бэлгэнд ирээд бөөн уншлага хийж байна. Эхнээсээ Мишима-Алтан сүм, Дэлхийн шилдэг үлгэрүүд, Дэлхийн яруу найргийн охь дээжис гээд номнуудыг уншаад байна. Яг одоо "Эрэлхэг цэрэг Швейкийн хөгтэй явдлууд"-ыг уншиж байгаа. Тэгээд доор бичсэн яг энэ хэсэг их олон зүйл дээр сургамжтай юм шиг санагдаад...

... Тэгэхээр байна аа хонгор минь, уул нь таныг шийтгэх дургүй байвч цэргийн дайчин чадвар сахилга батаас шалтгаалдаг учир яах ч арга алга. Сахилга батгүй цэрэг гэдэг "салхинаа ганхаж буй зэгс" гэсэн үг. Хувцас хунар хайш яйш, товчоо муу хадсан юм уу дутуу байлгавал цэрэг хүний хувьд гүйцэтгэх үүргээ мартаж байна л гэсэн хэрэг. Өчигдрийн үзлэг дээр таны товч дутуу байсны төлөө тийм үл ялих нарийн горим цэргийн албанд үгүй сэн бол хэн ч үл анзаарах ийм зүйлийн төлөө шоронд хийж буйн учир ойлгогдохгүй байж болох юм. Гэвч цэргийн талбайд бие байдалдаа ийнхүү хайш хэрэг хандвал шийтгэдэг учиртай. Яагаад тэр вэ? Гол нь таны товч дутуу байсанд биш, таныг журам дэглэмд сургахын тулд тэр юм. Өнөөдөр товчоо хадахгүй гэдэг чинь залхуурсных, маргааш болоход буугаа задлаад арчих яршигтай санагдана. Нөгөөдөр нэг буудлын газар жадаа хаяж, эцэст нь манаан дээр унтаж орхих болно. Эд бүгд зөвхөн л тэр нэг золгүй товчноос аван залхуурах болсны гай байх юм. Ийм байна даа хонгор минь! Хойшид зохих үүргээ алгуур мартан мартсаар хүлээж болох илүү хүнд цээрлэлээс сэргийлэхийн тулд таныг шийтгэж байна. Таныг би таван өдөр хорилоо. Тэгээд ус талх хоёр идээд суухдаа шийтгэл гэдэг бол өс хонзон авч байгаа бус уул цэрэг хүнийг засах тодорхой зорилго бүхий хүмүүжлийн арга юм аа гэдэг талаар эргэцүүлж бодохыг чин голоос хүсэе ...

"Эрэлхэг цэрэг Швейкийн хөгтэй явдлууд", хуудас 148-149; УБ 2009

Мефистофэлийн Горь

Иохан Вольфханг Гётэ /1749-1832, Герман/

Хүмүүний хүч чадал, оюун ухаан хэмээгч
Хөсөр нулимагдах, дорд үзэгдэх л заяатай!
Худал хуурмагт нүд гялбасан хөөрхийс
Хувь тавилангийн эрхшээлд өчиггүй ороогдох үйлтэй!

Байж ядсан шуналаар зан суртал нь дүүрэн.
Байгаа бүхнээс тэр галзуу солиог л таашаана.
Оногдох баяр жаргалаа цаг тутам огоорч
Ойлгомжгүй хаа нэг тийш тэвдүү яаруу зугтана.

Амьдралыг би түүнд хангалттай амсуулна аа,
Аль л бузар булайн намагт тэр тийчлэх вий.
Дорд сэтгэлийн нүгэл, хоосрол гэгч юу болохыг
Туршилтыг минь туулахдаа нэг бүрчлэн үзэх вий.

Уугаад уугаад түүний цангаа тайлагдахгүй,
Идээд идээд тэр цадаж ханах үгүй,
Буг чөтгөрт биеэ үнэлэхгүй явж чадлаа ч,
Бусад нь түүнийг арилжина, хүмүүнд аврал үгүй.

Хулгайлагдсан зүрх

Артур Рэмбо /1854-1891, Франц/;
Орчуулсан: Г.Аюурзана

Зүрх минь уйтгараа шүлс мэт нулимна,
Зүгээр энд тайван суух арга алга.
Хөлөг онгоцны хаалганууд савчиж,
Халуун тогоо бургилах сонстоод,
Хөөр наргиан, эх адаггүй шуугианаас
Хөөрхий зүрх минь залхаж уйтгарлана.
Зүрх ингэж уйтгараа нулимчаад байхад
Зүгээр энэ тавцан дээр тайван суух аргагүй.

Цэргүүдийн ер бусын хөхиүн инээд
Цэвэр зүрхийг минь буртаглаж гүйцэв.
Тэдний ер бусын, ойворгон төрх
Тийм утгагүй, уйтгарт зураг мэт.
Халгих давалгаа минь, дүүгийн ёсоор
Халтартсан зүрхийг минь угааж хайрла аа!
Цэргүүдийн ер бусын хөхиүн инээд
Цэвэр зүрхийг минь буртаглаж гүйцэв.

Тамхины утаанд мансуурсан үедээ
Тасалданги цохилох энэ зүрхийг
Хулгайд алдчихваас яавал зохилтой,
Хөөрхий тэр алдагдсан зүрх
Хэл дарвигнуулсан халуун чинжүүнээс ч
Хэмгүй гашууныг амталнам биш үү?
Тамхины утаанд мансуурсан зүрх
Тасалданги цохилохыг одоо яалтай?